«Ζήσαμε την εθνικιστική παράκρουση της Αμφίπολης»

Η Αναστασία Λαζαρίδου, κόρη του αρχαιολόγου Δ.Λαζαρίδη γράφει για το έργο του πατέρα της – Οι υπαινιγμοί για την Κατερίνα Περιστέρη, επικεφαλής της σημερινής ανασκαφής «μια από τις πολλές βοηθούς» του πατέρα της – Γιατί λέει ότι ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε στην Αμφίπολη σαν «Ιντιάνα Τζόουνς» – Ζητά να μην επιβλέπουν την ανασκαφή «άσχετοι»

Η μεγάλη αγάπη του διάσημου αρχαιολόγου Δημήτρη Λαζαρίδη ήταν η Αμφίπολη.



Η κόρη του αείμνηστου Δημ. Λαζαρίδη, ενός άντρα που αφιερώθηκε στις ανασκαφές της Αμφίπολης και έκανε το 1964 την πρώτη τομή στον τύμβο Καστά αποκαλύπτοντας 41 μέτρα της ταφικής περιβόλου, γράφει ένα άρθρο στην έντυπη έκδοση της «Εφημερίδας των Συντακτών», ενοχλημένη, όπως ισχυρίζεται, από την εθνικιστική παράκρουση, τον όψιμο ζήλο και την αμετροέπεια της ηγεσίας του ΥΠΠΟ, που θα ’πρεπε να είναι πιο συγκρατημένη. Ωστόσο, εύχεται ο τάφος να μην είναι συλημένος και να προκύψει κάτι σημαντικό για την αρχαιολογική έρευνα.

Διαβάστε παρακάτω ολόκληρο το άρθρο

Κανείς δεν γνώριζε την Αμφίπολη, μέχρι, μεσούντος του Αυγούστου, ο πρωθυπουργός μας εμφανίστηκε, αυτή τη φορά σε ρόλο Ιντιάνα Τζόουνς. Πρόκειται για ένα χωριό, το οποίο δύσκολα βρίσκεις, καθώς η ταμπέλα στην Εγνατία γράφει προς Πρώτη Σερρών, πατρίδα του εθνάρχη, άρα σημαντικότερη.

Ο πατέρας μου Δημήτρης Λαζαρίδης, κλασικός αρχαιολόγος, εγκαταστάθηκε, μετά τον πόλεμο και τις σπουδές του στη Σαλονίκη, στην Καβάλα. Το πεδίο έρευνάς του ήταν εξαιρετικά ευρύ και περιελάμβανε όλη την Ανατολική Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη. Σαν παιδί τον ακολουθούσα στις ανασκαφές της Θάσου και της Σαμοθράκης, κάνοντας επικίνδυνα ταξίδια στη θάλασσα, τα πρώτα χρόνια με γρι-γρι.

Εστησε το νέο Μουσείο Καβάλας, Θάσου, Αμφίπολης. Εκανε ανασκαφές στα Αβδηρα και τη Μαρώνεια, όπου στο μουσείο υπάρχει αίθουσα «Δημήτρη Λαζαρίδη». Αναστήλωσε τα αρχαία Θέατρα Θάσου και Φιλίππων κ.λπ.

Η χούντα τον απομάκρυνε για 7 χρόνια. Οταν επέστρεψε αφιερώθηκε στις ανασκαφές της Αμφίπολης, σημαντικής αποικίας των Αθηναίων, λόγω του χρυσοφόρου Παγγαίου. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι στις ανασκαφές του χρησιμοποιούσε σαν πολύτιμο οδηγό τον ιστορικό Θουκυδίδη, εξόριστο τότε στη σκαπτή ύλη Παγγαίου.

Το ενδιαφέρον του για την Αμφίπολη είχε αρχίσει απ’ το 50. Εσκαψε τούμπες με μακεδονικούς τάφους και σημαντικά ευρήματα. Οι πολιτικοί τότε δεν ενδιαφέρονταν για τις ανασκαφές. Με μία εξαίρεση. Το ’54 η Φρειδερίκη κι ο Παύλος Γλίξμπουργκ επισκέφθηκαν το Μουσείο Θάσου. Ο πατέρας μου είχε βρει ένα αγαλματάκι με ένα δελφινάκι, την Αφροδίτη στην πλάτη του και τον Ερωτα να παίζει στην ουρά του. Η Φρειδερίκη το ’θελε για την προσωπική της συλλογή. Ο πατέρας μου, επιστρατεύοντας τη διπλωματικότητά του, της είπε ένα έμμεσο μεν, πλην σαφέστατο «όχι». Το «όχι» αυτό και καταγράφηκε και πληρώθηκε το ακριβό του τίμημα.

Ως φοιτήτρια Αρχιτεκτονικής απ’ το ’70-’75, τον βοήθησα με αποτυπώσεις στο τείχος της πόλης, μήκους 7 χλμ., της αρχαίας πασσαλόπηχτης γέφυρας στον Στρυμώνα, απ’ όπου και το όνομα Αμφι-πολη, ελληνιστικά σπίτια, τον κατασκευασμένο τύμβο Καστά, όπου η πρώτη του ανασκαφική τομή ήταν πάνω στον εν λόγω τάφο, αλλά δεν είχε λεφτά να συνεχίσει. Βρήκε ωστόσο ένα νεκροταφείο της γεωμετρικής εποχής.

Ανάμεσα στις πολλές βοηθούς του που πέρασαν, ήταν και η μαθήτριά του Καίτη Περιστέρη. Ο πατέρας μου ήταν γενναιόδωρος άνθρωπος και γενικά μοίραζε τομείς στις βοηθούς του, υπό την αδιάκοπη γκρίνια της μάνας μου, στην οποία απαντούσε στερεότυπα ότι δεν του φτάνουν 10 ζωές για να δημοσιεύσει τα ευρήματά του. Ισως διαισθανόταν πως θα πεθάνει νέος. Ισως, εκ των υστέρων η μάνα μου να ’χε δίκιο.

Φέτος το καλοκαίρι, εκτός των άλλων, ζήσαμε την εθνικιστική παράκρουση της Αμφίπολης. Με φρίκη έβλεπα τον πρωθυπουργό, τους κ.κ. Τασούλα και Μενδώνη και τα ΜΜΕ να επιβλέπουν την ανασκαφή. Γιατί τόσος όψιμος ζήλος; Κι από πού κι ώς πού, κι αυτό αποτελεί ύβριν, της οποίας επέρχεται τιμωρία, το επιστημονικό έργο συντελείται σε καθεστώς άγρυπνης παρακολούθησης από άσχετους προς το επάγγελμα; Ο καταβασανισμένος λαός μας χρειάζεται μια μεγαλειώδη αφήγηση, μιας μεγαλειώδους ιστορίας, που εξικνείται ώς τον Σαγγάριο, όπου πνίγηκε μεθυσμένος ο Μεγαλέξανδρος, την Αίγυπτο, τη Σαμαρκάνδη, τη Βακτριανή κ.λπ.;

Εύχομαι ο τάφος να μην είναι συλημένος και να προκύψει κάτι στην αρχαιολογική έρευνα. Εδώ θέλω να θυμίσω έναν άλλο μεγάλο αρχαιολόγο, τον Γιώργο Χουρμουζιάδη, προϊστορικό αρχαιολόγο, ο οποίος δημιούργησε μια σχολή αρχαιολόγων για τους οποίους ένα λιοκούκουτσο του 7000 π.Χ. είναι εξίσου σημαντικό από αρχαιολογική σκοπιά μ’ ένα χρυσό στεφάνι.

Οι λόγοι που με τσίγκλισαν να γράψω τα παραπάνω είναι:

• Φόρος τιμής στη μνήμη του πατέρα μου.

• Οργή και αγανάκτηση για το υπερθέαμα και την αμετροέπεια ανθρώπων, που λόγω βεληνεκούς όφειλαν να ‘ναι πιο συγκρατημένοι.

• Θυμός, γιατί πολιτικοί που απαξιώνουν τον πολιτισμό και ξεπουλούν αρχαιολογικές περιοχές (Ναός Ζωσιμαίου Απόλλωνα στον Αστέρα Βουλιαγμένης, Αμνισός, Ισσός, κ.λπ.), που απολύουν έμπειρους μαρμαροτεχνίτες, σχεδιαστές, συντηρητές, εργάτες ανασκαφών κ.λπ. και αγνοούν τη λεπτή και προσεκτική ανασκαφική διαδικασία, που γίνεται με πενιχρά οικονομικά και αγάπη για τη δουλειά, λησμονιούνται.

*Αναστασία Λαζαρίδου – Αρχιτέκτων

Ποιος ήταν ο Δημήτρης Λαζαρίδης

Γεννήθηκε στην Καβάλα το 1917.

Μετά το τέλος των εγκυκλίων σπουδών του, στην Καβάλα στα 1934, μεσολάβησαν δύο χρόνια βιοπάλης, ώσπου να πάρει μέρος στις εξετάσεις και να εγγραφεί στην Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης, από την οποία αποφοίτησε στα 1941.

Στα 1945 τοποθετήθηκε στην Καβάλα ως έφορος αρχαιοτήτων Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης., όπου παρέμεινε ως τα 1965.

Στο διάστημα 1950-1952 παρέμεινε στο Παρίσι, ως υπότροφος της Γαλλικής Κυβέρνησης στο Πανεπιστήμιο της Sorbonne.

Στα 20 αυτά χρόνια, εργάστηκε ακαταπόνητα με ελάχιστα μέσα και με ακόμη πιο ελάχιστα χρήματα, διενεργώντας ανασκαφές σε σημαντικές αρχαίες πόλεις της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Άβδηρα (1956-1977), την Αμφίπολη (1956-1984), τους Φιλίππους (1959-1964), την αρχαία Νεάπολη ( σημερινή Καβάλα), (1960-1963), την Θάσο ( 1961).

Οργάνωσε νέα μουσεία, στην Καβάλα, την Θάσο, τους Φιλίππους, την Αμφίπολη και την Σκύρο.

Πραγματοποίησε έργα αναστήλωσης και ανάδειξης μνημείων στους αρχαιολογικούς χώρους των Φιλίππων και της Θάσου.

Παράλληλα τα χρόνια αυτά ως πρόεδρος του συλλόγου Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών έδωσε πνοή στην πολιτιστική κίνηση της Καβάλας και πρωτοστάτησε με τον γαμπρό του φιλόλογο καθηγητή Χαράλαμπο Λαλένη και τον Σωκράτη Καραντινό στην καθιέρωση του φεστιβάλ αρχαίου δράματος Φιλίππων – Θάσου.

Στα 1965 μετατέθηκε στην Αθήνα και ανέλαβε τη διεύθυνση πρώτα της Α΄ εφορίας Αρχαιοτήτων Αθηνών και αργότερα της Β΄ Εφορείας Αρχαιοτήτων Αττικής.

Πέρα από την δραστηριότητά του για την προστασία των αρχαιολογικών μνημείων και την οργάνωση των μουσείων της Εφορείας του αναδείχθηκε και πρόεδρος των Ελλήνων Αρχαιολόγων (1967).

nafpaktianews.gr

“Ξέρω σε ποιον ανήκει ο τάφος στην Αμφίπολη” – Τι λέει διάσημος αρχαιολόγος

Αν και αφήνει κάθε ενδεχόμενο ανοιχτό ο παγκοσμίου φήμης αρχαιολόγος και ανθρωπολόγος Νίκολας Σόντερς, ο καθηγητής στο τμήμα Αρχαιολογίας και Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, δηλώνει σχεδόν βέβαιος για τον... ένοικο του τάφου της Αμφίπολης.

Ο καθηγητής λέει ότι αρχικά ο τάφος μπορεί και να άρχισε να δημιουργείται για τον ίδιο τον Αλέξανδρο, είναι άλλωστε λέει γνωστό ότι το άψυχο σώμα του Μακεδόνα στρατηλάτη είχε πάρει το δρόμο για τη Μακεδονία όταν το απέσπασαν οι Πτολεμαίοι για να το εναποθέσουν τελικά σε μαυσωλείο στην Αλεξάνδρεια.

Έτσι είναι πολύ πιθανό στον περίλαμπρο τάφο, λέει σε συνέντευξή του στο Έθνος ο Νίκολας Σόντερς, τελικά να ενταφιάστηκε εκεί ο ναύαρχος του Μακεδόνα στρατηλάτη Νέαρχος.

Ο Νέαρχος άλλωστε ήταν από τους λίγους που θα μπορούσε να συνεχίσει την ανέγερση του μνημείου καθώς είχε την σχετική οικονομική επιφάνεια.

Στη συνέντευξή του στην εφημερίδα ο Νίκολας Σόντερς αναφέρει χαρακτηριστικά:
“Ίσως στον επικεφαλής του στόλου του, Νέαρχο; Ωστόσο είμαι σίγουρος ότι οι Έλληνες αρχαιολόγοι μπορούν να έχουν μια πιο εμπεριστατωμένη γνώμη. Εξάλλου συχνά αυτό που φαίνεται λογικό σε εμάς τους σύγχρονους ανθρώπους, δύο χιλιάδες χρόνια πριν να είχε μια αρκετά διαφορετική εξήγηση. Επομένως είναι πιθανό μέσα στον τάφο να βρίσκεται κάτι εντελώς αναπάντεχο!”

Κάπου εδώ έρχονται και τα ερωτήματα όλων μας, ειδικά από τη στιγμή που η ανέγερση του μνημείου της Αμφίπολης ταιριάζει χρονικά τόσο με τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου όσο όμως και με τον θάνατο πολλών από τους επιγόνους του. 

newsit.gr

Αμφίπολη: Μνημείο, πρωτόγνωρο που αντίστοιχο δεν υπάρχει

Αισιόδοξοι ότι θα έρθουν στο φως και άλλα σημαντικά ευρήματα στις ανασκαφές της Αρχαίας Αμφίπολης, εμφανίζονται οι αρχαιολόγοι.

Φαίνεται ότι έχουν εντοπίσει τα σκαλοπάτια που οδηγούν στο εσωτερικό του τύμβου και προχωρούν στα επόμενα βήματα.

Η επικεφαλής της αρχαιολογικής έρευνας Κατερίνα Περιστέρη σε μία από τις σπάνιες δηλώσεις της, μίλησε χθες (22/8) για ένα οικουμενικό μνημείο, που αντίστοιχό του δεν υπάρχει ούτε στην Ελλάδα, ούτε στα Βαλκάνια.

Οι έρευνες γίνονται πολύ προσεκτικά, «χειρουργικά», όπως χαρακτηριστικά είπε, για να μην επηρεαστεί η στατικότητα του χώρου.

Για τον λόγο αυτό, ανέφερε ότι εκτός από την ανασκαφή γίνονται έργα συντήρησης με αφαίρεση πέτρα - πέτρα από τον τοίχο σφράγισης.


Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της, ο τάφος θα αργήσει ένα μήνα, περίπου, να αποκαλύψει τα μυστικά του, αφού τόσος χρόνος θεωρεί ότι θα χρειαστεί για την είσοδο στο εσωτερικό του.

«Παλεύουμε για να γίνει σωστή δουλειά, θα χρειαστεί λίγος χρόνος, ίσως και ένας μήνας. Σήμερα αφαιρούμε πέτρες, συντηρούμε και σκάβουμε. Δεν είμαστε πολλοί αλλά είμαστε καλοί», υπογράμμισε.

Η κ. Περιστέρη, πάντως, ξεκαθάρισε ότι η ανασκαφική έρευνα θα δείξει αν ο τάφος έχει συληθεί ή όχι.

Σημείωσε ότι δεν έχει τόση σημασία ποιος είναι μέσα στον τάφο αλλά ότι «βρισκόμαστε μπροστά σε ένα πρωτόγνωρο και καταπληκτικό έργο» που είναι στο όριο της νεκρόπολης και δεσπόζει μπροστά στους άλλους τάφους.

Στο σημείο της ανασκαφής βρέθηκε χθες κλιμάκιο του ΣΥΡΙΖΑ με επικεφαλής την τομεάρχη Πολιτισμού, Άννα Χατζησοφιά. Δεν του επετράπη η είσοδος αλλά ενημερώθηκαν αναλυτικά από την κ. Περιστέρη.

Real.gr Περιστέρη by realmedialive

Αρχαιολόγος Περιστέρη: Πιστεύω ότι ο τάφος της Αμφίπολης δεν έχει συληθεί

Μια πολύ σημαντική αποκάλυψη έκανε το πρωί της Παρασκευής η επικεφαλής της ανασκαφής του τύμβου Καστά στην Αμφίπολη, Κατερίνα Περιστέρη. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της αρχαιολόγου, από τις πρώτες ενδείξεις που έχει φαίνεται ότι ο τάφος δεν έχει συληθεί.

«Ο τάφος της Αμφίπολης δεν πιστεύω ότι έχει συληθεί» είπε χαρακτηριστικάη η κυρία Περιστέρη μιλώντας σε κλιμάκιο του ΣΥΡΙΖΑ που επισκέφτηκε το χώρο των ανασκαφών. Αυτό που κάνει την αρχαιολόγο να πιστεύει κάτι τέτοιο, όπως εξήγησε, είναι το γεγονός ότι οι ογκώδεις πέτρες της εισόδου προστάτευσαν το μνημείο.



Επίσης, η Κατερίνα Περιστέρη χαρακτήρισε το μνημείο οικουμενικό, λόγω του περιβόλου του, των Σφιγγών και του Λιονταριού της Αμφίπολης. «Δεν υπάρχει άλλος τέτοιος τάφος ούτε στην Ελλάδα, ούτε στα Βαλκάνια», τόνισε.

Πάντως, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της αρχαιολόγου ο τάφος θα αργήσει ένα μήνα, περίπου, να αποκαλύψει τα μυστικά του, αφού τόσο χρόνο εκτιμά ότι θα χρειαστούν οι αρχαιολόγοι για να μπουν στο εσωτερικό του. «Παλεύουμε για να γίνει σωστή δουλειά, θα χρειαστεί λίγος χρόνος, ίσως και ένας μήνας. Σήμερα αφαιρούμε πέτρες, συντηρούμε και σκάβουμε. Δεν είμαστε πολλοί αλλά είμαστε καλοί. Είναι δικαίωση για μένα και την ομάδα μου», είπε.

Νωρίτερα, η κυρία Περιστέρη είχε εκδώσει δελτίο Τύπου με το οποίο ζητούσε ευγενικά από όλους να κάνουν υπομονή μέχρι να ολοκληρωθούν οι εργασίες. «Βρισκόμαστε μπροστά σε μία σημαντική εν εξελίξει αρχαιολογική ανασκαφή που πρέπει να ολοκληρωθεί απρόσκοπτα» αναφέρει η ανακοίνωση και καταλήγει: «Η υπηρεσία μας θα είναι στη διάθεση κάθε ενδιαφερομένου φορέα μόλις ολοκληρωθεί η κρίσιμη φάση της ανασκαφής που διεξάγεται ήδη».

nafpaktianews.gr

Μπήκαν στο εσωτερικό του τύμβου

Όσο προχωράει η ανασκαφή, ο αρχαίος θησαυρός της Αμφίπολης αρχίζει να αποκαλύπτει μέρα με τη μέρα την ιστορία του.

Το ανώτερο τμήμα της μαρμάρινης πύλης του ταφικού μνημείου στον Τύμβο Καστά ήρθε την Πέμπτη στο φως, καθώς οι αρχαιολόγοι αφαίρεσαν πέντε λιθόπλινθους από τον τοίχο σφράγισης.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΚΗ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων το μαρμάρινο θύρωμα, καλύπτεται με fresco σε μίμηση ιωνικού επιστυλίου και φέρει διακόσμηση με κόκκινο, μπλε και μαύρο χρώμα.

Οι αρχαιολόγοι εντόπισαν κάτω από το ιωνικό επιστύλιο δύο ιωνικά επίκρανα των παραστάδων της θύρας που επίσης καλύπτονται από fresco και έχουν τα ίδια χρώματα.

Επίσης απομακρύνθηκαν με μεγάλη προσοχή χώματα που βρίσκονταν στο διάκενο και πίσω από τα αγάλματα των Σφιγγών σε βάθος δύο μέτρων και πλάτος 4,5 μέτρων όσο δηλαδή το πλάτος της εισόδου του τάφου.

Τασούλας: Παγκόσμιο το ενδιαφέρον

Την ίδια ώρα, παγκόσμιο είναι το ενδιαφέρον που εκδηλώνεται για την πορεία των ανασκαφών στην Αμφίπολη.

Ο υπουργός Πολιτισμού, μιλώντας το πρωί της Πέμπτης στο Mega, αποκάλυψε πως είναι πολλά τα διεθνή μέσα ενημέρωσης που έχουν ζητήσει να κάνουν λήψεις στο χώρο της ανασκαφής.

Ερωτηθείς για το πότε θα υπάρξει ξεκάθαρη εικόνα, ο Κώστας Τασούλας είπε ότι θα χρειαστούν περίπου δύο εβδομάδες.

«Χρειαζόμαστε λίγο χρόνο για να μπούμε στον τάφο» ανέφερε, σημειώνοντας ότι αυτό που έχει σημασία είναι «να μη θιχτεί η στατικότητα του μνημείου».

Όπως επίσης ανακοίνωσε το υπουργείο Πολιτισμού, ο δημόσιος φορέας Διαχειριστής Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου Α.Ε. θα διαθέσει 30.000 ευρώ προκειμένου να συνδράμει τις σημαντικές αρχαιολογικές έρευνες στο σημείο.

Ο κ. Τασούλας ευχαρίστησε τον αρμόδιο υφυπουργό Ενέργειας κ. Παπαγεωργίου καθώς και τη διοίκηση του ΔΕΣΦΑ για την πρωτοβουλία.

Παράλληλα, ο υπουργός Πολιτισμού στάθηκε και σε άλλες σημαντικές ανασκαφές που γίνονται αυτό το διάστημα στη χώρα μας.

«Την ίδια εποχή γίνονται σημαντικές αρχαιολογικές έρευνες και στον Αργολικό Κόλπο όπου είναι πολύ πιθανό να βρούμε προϊστορικούς οικισμούς μοναδικούς στην Ευρώπη, έχουμε αποκαλύψεις στο Δεσποτικό, λίγο πιο δυτικά της Αντιπάρου, έχουμε πάρα πολύ σημαντικές εξελίξεις» είπε.

real.gr

Δείτε τι αποκαλύφθηκε σήμερα στην Αμφίπολη (Φωτο)

Τι βρήκαν οι αρχαιολόγοι κάτω από τη βάση των Σφιγγών – Διακόσμηση με μπλε και κόκκινο χρώμα στο μνημείο

Νέα, σημαντικά ευρήματα έφεραν στο «φως» και σήμερα οι ανασκαφικές εργασίες στο ταφικό μνημείο, στον Τύμβο Καστά από την ΚΗ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, στην Αμφίπολη.



Έπειτα από την απομάκρυνση των μαρμάρινων πλακών από το μνημείο, η οποία αποκάλυψε ολόκληρες τις μαρμάρινες Σφίγγες, που βρέθηκαν στην είσοδο του Τάφου, την Πέμπτη απομακρύνθηκαν, με άκρα προσοχή, χώματα τα οποία βρίσκονταν πίσω από τα αγάλματα, σε βάθος περίπου, δυο μέτρων, και σε πλάτος ανάλογο της εισόδου του τάφου.



Oι αρχαιολόγοι συνέχισαν τις εργασίες τους με την αφαίρεση πέντε λιθόπλινθων, από την έκτη σειρά του τοίχου σφράγισης, με τη βοήθεια μηχανικού μέσου και μετά την απομάκρυνσή τους, αποκαλύφθηκε κάτω από τη βάση των Σφιγγών, το ανώτερο τμήμα του μαρμάρινου θυρώματος.

Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, καλύπτεται με fresco σε μίμηση ιωνικού επιστυλίου και φέρει διακόσμηση με κόκκινο, μπλε και μαύρο χρώμα.

Επίσης, κάτω από το ιωνικό επιστύλιο, αποκαλύφθηκαν δυο ιωνικά επίκρανα των παραστάδων της θύρας, επίσης επικαλυπτόμενα με fresco και επιζωγραφισμένα με τα ίδια χρώματα.

Σημειώνεται ότι οι εργασίες θα συνεχιστούν αύριο με προτεραιότητα την στερέωση και συντήρηση των σημερινών ευρημάτων.

Χαραγμένες σε νόμισμα του 530 π.Χ οι Σφίγγες της Αμφίπολης

Σε τετράδραχμα 14,40 και 12,90 γραμμαρίων, σε δυόβολο 1,40 γραμμαρίων καθώς και σε υποδιαίρεση του 1/8 του στατήρα, 1,20 γραμμαριων (σύμφωνα με την αρχαϊκή μέτρηση), φαίνεται πως είναι αποτυπωμένες οι Σφίγγες της Αρχαίας Αμφίπολης, σύμφωνα με τον νομισματολόγο-ερευνητή Αστέριο Τσίντσιφο, ο οποίος αναφέρει ότι «το αρχαίο αυτό νόμισμα πρωτοέκανε την εμφάνιση του στην περιοχή της Αρχαίας Αμφίπολης, στα τέλη του 6ου αιώνα π. Χ.».

Ξεδιπλώνοντας το «κουβάρι» της ιστορίας της περιοχής, ο κ. Τσίντσιφος ανατρέχει, στην εποχή που η πόλη των Εννέα Οδών, μετέπειτα Αμφίπολη, γνώρισε μεγάλη δόξα στα χρόνια της αρχαιότητας, λόγω της θέσεως που κατείχε, καθώς ήταν κομβικό εμπορικό σημείο και συνόρευε με το μεγάλο εμπορικό λιμάνι της Αμφίπολης.

«Οι Εννέα Οδοί υπήρξαν στην κυριολεξία πολυεθνική πόλη. Από τον 7ο π.Χ. αιώνα, υπήρχαν εκεί Χαλκιδαίοι άποικοι. Η πολυπληθέστερη αποικία ήταν οι Μιλήσιοι, που μύησαν τους ντόπιους στη νομισματοκοπία. Το μιλησιακό σύστημα βαρών που ακολουθήθηκε, μας το φανερώνει.

Υπήρχαν ακόμα μικρότερες αποικίες των Φωκαέων, Σαμίων και Ερυθραίων από την Ιωνία. Από το 520 π.Χ. και μετά, το βισαλτικό στοιχείο μαζί με το μακεδονικό, που ήδη υπήρχε στη Βισαλτία, έγινε πολύ έντονο στην πόλη. Τέλος, παρουσία εκεί είχαν Άνδριοι και Ακάνθιοι άποικοι. Μετά τις Περσικές εκστρατείες και την οριστική αποχώρηση των Περσών το 479 π.Χ., άρχισε μια αντίστροφη μέτρηση, που οδήγησε τελικά τις Εννέα Οδούς στα χέρια των Αθηναίων και στη μετονομασία της σε Αμφίπολη» επεξηγεί ιστορικά ο κ. Τσίνσιφος, αναλύοντας τη νομισματική πορεία της περιοχής και τη θέση της Σφίγγας.

Εννέα Οδοί και Σφίγγα

Σύμφωνα με τα ιστορικά δεδομένα, «οι Εννέα Οδοί, όπως απεδείχθη νομισματικά, υπήρξε έδρα του βασιλιά των Ηδωνών Γέτα. Οι μύθοι με τον Διόνυσο, τους Ήδωνες και τον βασιλιά Λυκούργο, που αιωρούνταν πάνω από το Παγγαίο, εκπορεύτηκαν από τις Εννέα Οδούς, που κατ” εξοχήν ήταν το κέντρο της Διονυσιακής λατρείας. Εδώ θεοποιείται η Σφίγγα, που όπως αναφέρεται από ιστορικά στοιχεία προηγήθηκε και αυτής του δωδεκαθέου. Γεγονός είναι ότι από τον 6ο π.Χ. αιώνα και μετά, έμεινε να λατρεύεται σε ελάχιστα φανερά σημεία.

Ο μύθος γι” αυτήν μπορεί να γεννήθηκε στη Θήβα του Οιδίποδα, όμως νομισματικά τουλάχιστον δεν υπήρξε και έτσι, φαινομενικά, δεν υπάρχει σύνδεση της Σφίγγας με τη Θήβα του 5ου π.Χ. αιώνα και μετά. Τα φανερά σημεία λατρείας της, που είναι γνωστά έως σήμερα, είναι η Χίος, όπως αποδεικνύει όλη η νομισματική της παραγωγή, η Νάξος, όπως απέδειξε με το άγαλμα της Σφίγγας, που οι κάτοικοί της απέστειλαν στους Δελφούς και η πόλη Γέργη της Τρωάδας, της Μικράς Ασίας, όπου επίσης όλη η νομισματική της παραγωγή βασίστηκε στη Σφίγγα.

Η λατρεία της Σφίγγας ήταν στενά συνδεδεμένη με τη Διονυσιακή λατρεία και το κρασί που παραγόταν. Έτσι, στη Θήβα, ανακαλύπτουμε τον Διόνυσο, τον αμφορέα για το κρασί και το σταφύλι σαν σύμβολο. Στη Νάξο πάλι, τον Διόνυσο, σκεύη για κρασί και σταφύλια και ούτω καθεξής.

Στα φανερά σημεία λατρείας της Σφίγγας πλέον, συγκαταλέγεται η Αμφίπολη, από την εποχή ακόμα που το όνομά της ήταν Εννέα Οδοί. Οι δυο Σφίγγες στο μνημείο του λόφου Καστά δεν εκπλήσσουν με την εμφάνισή τους εκεί, γιατί το πανάρχαιο νομισματικό θέμα της πόλης ήταν η Σφίγγα.

Η ελληνική σφίγγα, υπήρξε νομισματικό θέμα των Εννέα Οδών. Η Σφίγγα λοιπόν φαίνεται να είχε ιδιαίτερη σημασία για τους κατοίκους της Αμφίπολης, αφού και όταν ακόμα άλλαξαν θεματολογία στα νομίσματά τους, η σφίγγα παρέμεινε πάνω σ” αυτά, πλέον σαν σύμβολο. Το 530 π.Χ., περίπου μέσα σ” έναν οργασμό νομισματοκοπίας στο Παγγαίο, οι κάτοικοι των Εννέα Οδών επιλέγουν την σφίγγα και την αγελάδα μόνη της ή με το μοσχαράκι της, σαν θέματα για τα νομίσματά τους. Οι αποτυπώσεις στα νομίσματά τους ομολογούσαν τη θεότητα που λάτρευαν, ως οπαδούς του Διόνυσου, αλλά και την ασχολία τους που ήταν κυρίως η κτηνοτροφία.

Όπως φαίνεται πολύ αργότερα, οι Αμφιπολίτες, δεν ξεχνούν τις ρίζες τους και εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τη σφίγγα σαν σύμβολο, όμως η κύρια απόδειξη για την ταυτοποίηση των Εννέα Οδών με τη σφίγγα, έρχεται από την αποκωδικοποίηση των οπισθοτύπων. Στην πρώτη πλευρά των ασημένιων νομισμάτων, που έχουν βρεθεί και χρονολογούνται από 520 π.Χ. μέχρι και το 470 π.Χ. φαίνεται η Σφίγγα, ενώ το οπισθότυπό της, η πίσω πλευρά του νομίσματος, φανερώνει τον τόπο κοπής του νομίσματος- στην προκειμένη περίπτωση τις Εννέα Οδούς.

Με θέμα τη Σφίγγα καλύφθηκαν πέντε νομισματικές υποδιαιρέσεις, ενώ άλλες πέντε καλύφθηκαν με την αγελάδα. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα νομίσματα με τη Σφίγγα δεν ήταν άγνωστα, αλλά λόγω αδυναμίας ταυτοποίησης, χαρακτηρίζονται έως σήμερα ανεξακρίβωτα Θρακο-μακεδονικά. Από το 520 π.Χ., που έχουμε τη νομισματική απόδειξη των Εννέα Οδών, έως και το 357 π.Χ., που κόβονταν τα Αμφιπολίτικα νομίσματα, η Σφίγγα είχε παρουσία στην Αμφίπολη.

Μετέπειτα χρόνια

Το μοναδικό διάστημα που απουσίασε νομισματικά, ήταν η περίοδος κατάληψής της από τους Αθηναίους (438 – 422 π.Χ.). Το 438 π.Χ., που ο Άγνων ο οικιστής ίδρυσε την Αμφίπολη στη θέση των Εννέα Οδών, ο χρυσούς αιών στην Αθήνα, ήταν στο αποκορύφωμά του. Έως τότε, το μισό Παγγαίο, από τα μεταλλεία που αφαίρεσαν το 464 π.Χ. από τους Θασίτες, δούλευε για τους Αθηναίους. Μετά την ίδρυση της Αμφίπολης, όλο το Παγγαίο ήταν δικό τους. Το χρήμα έρεε άφθονο και ένας από τους διαχειριστές αυτού στο Παγγαίο, ήταν ο Άγνωνας.

Ο Άγνωνας είναι μια πολύ λίγο γνωστή ιστορική προσωπικότητα, που με την ενέργειά του να ιδρύσει πόλη με το όνομά του “Αγνώνεια’, πολύ κοντά στην Αμφίπολη, έδειξε τουλάχιστον μια τάση επίδειξης, που εκδηλώθηκε μέσα από οικοδομική δραστηριότητα. Ο Θουκυδίδης κάνει αναφορά για “Αγνώνεια οικοδομήματα’, που μετά την απελευθέρωσή τους το 422π.Χ., οι Αμφιπολίτες καταστρέφουν με μανία. Μετά το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου, το 404 π.Χ., η Αμφίπολη θα γνωρίσει μεγάλη οικονομική ακμή. Στα τετράδραχμα, που θα εκδώσουν οι Αμφιπολίτες, χρησιμοποίησαν σύμβολα, τα οποία γι” αυτούς είχαν σημασία. Μέσα σε αυτά υπήρχε η Σφίγγα, που παρέπεμπε στις Εννέα Οδούς, υπήρχε και ο τρίποδας που παρέπεμπε στο μαντείο του Διονύσου, το σταφύλι, το στάχυ, η μέλισσα κ.ά.».

Όπως υποστηρίζει ο νομισματολόγος Αστέριος Τσίντσιφος, «οριστικά οι εμφανίσεις της Σφίγγας στα νομίσματα θα σταματήσουν με τη μακεδονοποίηση της Αμφίπολης το 357 π.Χ.. Αυτό προκύπτει από τις δεκάδες αμφιπολίτικες κοπές νομισμάτων του Μεγάλου Αλέξανδρου αργότερα, στις οποίες ούτε μία έχει σαν σύμβολο τη Σφίγγα. Αντίθετα, τα περισσότερα από τα άλλα σύμβολα των Αμφιπολιτών (δάδα, τρίποδας, μέλισσα, δελφίνι κ.ά.), μεταφέρθηκαν στα τετράδραχμα του Αλέξανδρου».

Σύμφωνα πάντως με τον ίδιο, μερικά από τα αρχαία ασημένια νομίσματα, που απεικόνιζαν τη Σφίγγα και έφεραν την ταυτοποίηση των Εννέα Οδών πουλήθηκαν σε μεγάλους οίκους δημοπρασιών της Ευρώπης, με πώληση του ανεξακρίβωτου τετράδραχμου ασημένιου νομίσματος, βάρους 14,40 γραμμαρίων, να πωλείται στη Γερμανία στον οίκο δημοπρασιών Lanz του Μονάχου, στις 28 Νοεμβρίου του 2005, έναντι 3600 ευρώ και του ανεξακρίβωτου τετράδραχμου ασημένιου νομίσματος, βάρους 12,90 γραμμαρίων, να πωλείται στις 22 Σεπτεμβρίου του 2011, στο Μόναχο, στον οίκο δημοπρασιών Hirsch, έναντι 4000 ευρώ.

Την ίδια ώρα, όπως λέει ο νομισματολόγος, εξακριβωμένα ασημένια αμφιπολίτικα τετράδραχμα νομίσματα που χρονολογούνται από το 390 π.Χ μέχρι το 360 π.Χ., όπου συναντάμε τις τελευταίες εμφανίσεις της Σφίγγας σαν σύμβολο, σε μικρογραφία δίπλα στο Απόλλωνα, πουλήθηκαν: το ένα 14,40 γραμμαρίων, στον οίκο δημοπρασιών Leu της Ζυρίχης, στις 16 Μαΐου του 2001 έναντι 390.000 ελβετικών φράγκων, ενώ το δεύτερο εξακριβωμένο τετράδραχμο 14,43 γραμμαρίων δημοπρατήθηκε στις 4 Ιανουαρίου του 2011, στη Νέα Υόρκη, στον οίκο δημοπρασιών CNG, στην τιμή των 700.000 δολαρίων.

Ειδικός γερανός ανοίγει το δρόμο προς τον τάφο της Αμφίπολης

Στη χρήση ειδικού γερανού προκειμένου να αποσπάσουν τις μαρμάρινες πλάκες που βρίσκονται μπροστά και δίπλα στις Σφίγγες κατέληξαν οι αρχαιολόγοι στον Τύμβο Καστά, οι οποίοι από νωρίς το πρωί της Δευτέρας ξεκίνησαν εκ νέου τις ανασκαφές, ύστερα από τριήμερο διάλειμμα.

Γύρω στις 9 το πρωί, ειδικός γερανός έφτασε στον χώρο της αρχαιολογικής ανασκαφής προκειμένου να αποσπάσει, με μεγάλη επιμέλεια και προσοχή, τις μαρμάρινες πλάκες, οι οποίες εκτιμάται ότι ζυγίζουν μισό τόνο έκαστη.

«Η ανασκαφή στον τύμβο Καστά στην Αμφίπολη εξελίσσεται σύμφωνα με την επιστημονική δεοντολογία. Ήδη σήμερα ξεκίνησαν οι προεργασίες για την ασφαλή μετατόπιση των λίθων του προστατευτικού τοίχου», επισημαίνεται σε ανακοίνωση που εκδόθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού. 

Οι αρχαιολόγοι διαψεύδουν πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν σε ορισμένες ιστοσελίδες περί δήθεν μετακίνησης των δύο σφιγγών. «Δημοσιεύματα περί μετακινήσεως των δύο μαρμάρινων σφιγγών δεν ευσταθούν», αναφέρεται στην ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού.
    
Την ίδια ώρα, τουρίστες από διάφορες περιοχές της χώρας -και όχι μόνο- συνεχίζουν να συρρέουν στη Μεσολακιά και προσπαθούν, διασχίζοντας τον τραχύ χωματένιο δρόμο, να προσεγγίσουν στον λόφο Καστά και από εκεί να δουν ένα πολύ μικρό τμήμα του τεράστιου περιβόλου του ταφικού μνημείου.

Οι αρχαιολόγοι προχωρούν εκατοστό – εκατοστό, αφαιρώντας τους όγκους χώματος που καλύπτουν τα αρχαιολογικά ευρήματα, ενώ σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, δεν έχουν χρησιμοποιηθεί ακόμη μέσα υψηλής τεχνολογίας για να διεισδύσουν στο χώρο.

Στο σημείο των ανασκαφών βρίσκόταν τη Δευτέρα και ο στενός συνεργάτης της αρχαιολόγου Κατερίνας Περιστέρη, αρχιτέκτονας, Μιχάλης Λεφαντζής προκειμένου να ενισχύσει την αρχαιολογική ομάδα.

Κρατώντας και ο ίδιος «σιγή ιχθύος», δήλωσε στο Αθηναϊκό Πρακτορείο ότι «το υπουργείο Πολιτισμού είναι αυτό που θα δώσει την περαιτέρω ενημέρωση των εξελίξεων των αρχαιολογικών ανασκαφών» ενώ σημειώνει πως «η αποκάλυψη των όσων κρύβουν οι Σφίγγες δεν σχετίζεται χρονικά με τα εγκαίνια της Διεθνούς Εκθέσεως της Θεσσαλονίκης».

«Ό,τι είναι να γίνει, θα το μάθετε εν καιρώ και μάλιστα πολύ γρήγορα» δήλωσε ο αρχιτέκτονας.

Οι επικείμενες αποκαλύψεις έχουν προκαλέσει παγκόσμιο ενδιαφέρον με τα μεγαλύτερα διεθνή μέσα ενημέρωσης να έχουν ήδη φιλοξενήσει στις ιστοσελίδες τους αφιερώματα για το τι συμβαίνει στις Σέρρες και ορισμένα εξ αυτών να ετοιμάζονται να στείλουν και τηλεοπτικά συνεργεία προκειμένου να καλύψουν λεπτό προς λεπτό τις προσπάθειες των αρχαιολόγων.

«Το υπουργείο Πολιτισμού από σήμερα θα ενημερώνει τακτικά την κοινή γνώμη για την πορεία της ανασκαφής», όπως αναφέρεται σε σημερινή ανακοίνωση.

onairnews.gr

Mια ανάσα πριν αποκαλυφθεί το μυστικό της Αμφίπολης

Με την παγκόσμια -πλέον- αγωνία να κορυφώνεται για το μυστικό που κρύβει ο τάφος που εντοπίστηκε στην Αμφίπολη ξεκίνησαν σήμερα από νωρίς το πρωί οι ανασκαφές ενώ η αρχαιολογική ομάδα ενισχύεται για να εντείνει τις προσπάθειες της, ώστε σύντομα να «λύσει το γρίφο» των Σφιγγών της Αρχαίας Αμφίπολης.

Στο σημείο των ανασκαφών βρίσκεται από νωρίς το πρωί και ο στενός συνεργάτης της αρχαιολόγου Κατερίνας Περιστέρη, αρχιτέκτονας, Μιχάλης Λεφαντζής προκειμένου να ενισχύσει την αρχαιολογική ομάδα.

Χρήση ειδικών γερανών

Στη χρήση ειδικού γερανού προκειμένου να αποσπάσουν τις μαρμάρινες πλάκες που βρίσκονται μπροστά και δίπλα στις Σφίγγες κατέληξαν οι αρχαιολόγοι στον Τύμβο Καστά. Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, γύρω στις 9 το πρωί, ειδικός γερανός έφτασε στον χώρο της αρχαιολογικής ανασκαφής προκειμένου να αποσπάσει, με μεγάλη επιμέλεια και προσοχή, τις μαρμάρινες πλάκες, οι οποίες εκτιμάται ότι ζυγίζουν μισό τόνο έκαστη.

Eν τω μεταξύ το υπουργείο Πολιτισμού διαψεύδει με ανακοίνωσή του τα περί μετακινήσεως των δύο μαρμάρινων σφιγγών και επισημαίνει πώς θα ενημερώνει τακτικά την κοινή γνώμη για την πορεία της ανασκαφής.

Την ίδια ώρα, τουρίστες από διάφορες περιοχές της χώρας -και όχι μόνο- συνεχίζουν να συρρέουν στη Μεσολακιά και προσπαθούν, διασχίζοντας τον τραχύ χωματένιο δρόμο, να προσεγγίσουν στον λόφο Καστά και από εκεί να δουν ένα πολύ μικρό τμήμα του τεράστιου περιβόλου του ταφικού μνημείου.

Κρατώντας και ο ίδιος «σιγή ιχθύος», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «το υπουργείο Πολιτισμού είναι αυτό που θα δώσει την περαιτέρω ενημέρωση των εξελίξεων των αρχαιολογικών ανασκαφών» ενώ σημειώνει πως «η αποκάλυψη των όσων κρύβουν οι Σφίγγες δεν σχετίζεται χρονικά με τα εγκαίνια της Διεθνούς Εκθέσεως της Θεσσαλονίκης».

«Ότι είναι να γίνει, θα το μάθετε εν καιρώ και μάλιστα πολύ γρήγορα» δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαντζής.

Αυξημένη η τουριστική κίνησηΑυξημένη είναι η κίνηση που παρατηρείται στη Μεσολακιά το τελευταίο τριήμερο, από τουρίστες που θέλουν να πλησιάσουν κοντά στις αρχαιολογικές ανασκαφές, προκειμένου να δουν τα ευρήματα που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη.



Παρότι οι αρχαιολογικές ανασκαφές σταμάτησαν την Παρασκευή, λόγω του τριημέρου του δεκαπενταύγουστου, την ίδια ώρα οι τουρίστες που βρέθηκαν στην περιοχή του Στρυμονικού Κόλπου, έφταναν ο ένας μετά τον άλλον, με τα αυτοκίνητα να δημιουργούν ένα τεράστιο κομβόι.

Το Μουσείο της Αμφίπολης δέχθηκε εκατοντάδες επισκέπτες που θαύμασαν από κοντά τα αρχαιολογικά ευρήματα, ενώ με ειδικούς τηλεσκοπικούς φακούς, έβλεπαν από μακριά το σημείο των ανασκαφών που παραμένει καλυμμένο και προστατευμένο από τον ήλιο και συνάμα από τα βλέμματα των επισκεπτών.

Τα επικρατέστερα σενάρια

Οι ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις για την περιφρούρηση του χώρου, αλλά και οι πληροφορίες που έρχονται με το «σταγονόμετρο» από τους αρχαιολόγους που συμμετείχαν στην ανασκαφή, έχουν φουντώσει τα σενάρια πως πρόκειται για κάποιο σπουδαίο βασιλικό τάφο που παραπέμπει στην οικογένεια του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Στο συμπέρασμα αυτό οδηγούν και οι δηλώσεις της Προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αικατερίνης Περιστέρη ότι «κατά την περίοδο που χρονολογείται ο ταφικός περίβολος, μετά τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου μέχρι το τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα, διαδραματίζονται σπουδαία ιστορικά γεγονότα στην περιοχή της Αμφίπολης. Σημαντικοί στρατηγοί και ναύαρχοι του Μ. Αλεξάνδρου εμπλέκονται με την περιοχή».

Τα επικρατέστερα σενάρια αναφέρουν πως ο τάφος ανήκει στη σύζυγο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Ρωξάνη και το γιό του Αλέξανδρο Δ΄. Υπενθυμίζεται πως ο Αλέξανδρος Δ΄ ήταν βασιλιάς της Μακεδονίας που τελικά δολοφονήθηκε με διαταγή του Κασσάνδρου μαζί με τη μητέρα του, το 311 π.Χ. σε ηλικία 12 ετών στην Αμφίπολη που ήταν φυλακισμένος.

"Τυπωμένες σε πανάρχαια νομίσματα οι Σφίγγες"Σε τετράδραχμα 14,40 και 12,90 γραμμαρίων, σε δυόβολο 1,40 γραμμαρίων καθώς και σε υποδιαίρεση του 1/8 του στατήρα, 1,20 γραμμαριων (σύμφωνα με την αρχαϊκή μέτρηση), φαίνεται πως είναι αποτυπωμένες οι Σφίγγες της Αρχαίας Αμφίπολης, σύμφωνα με τον νομισματολόγο-ερευνητή Αστέριο Τσίντσιφο, ο οποίος αναφέρει ότι "το αρχαίο αυτό νόμισμα πρωτοέκανε την εμφάνιση του στην περιοχή της Αρχαίας Αμφίπολης, στα τέλη του 6ου αιώνα π. Χ.".

Ξεδιπλώνοντας το "κουβάρι" της ιστορίας της περιοχής, ο κ. Τσίντσιφος ανατρέχει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, στην εποχή που η πόλη των Εννέα Οδών, μετέπειτα Αμφίπολη, γνώρισε μεγάλη δόξα στα χρόνια της αρχαιότητας, λόγω της θέσεως που κατείχε, καθώς ήταν κομβικό εμπορικό σημείο και συνόρευε με το μεγάλο εμπορικό λιμάνι της Αμφίπολης.

"Οι Εννέα Οδοί υπήρξαν στην κυριολεξία πολυεθνική πόλη. Από τον 7ο π.Χ. αιώνα, υπήρχαν εκεί Χαλκιδαίοι άποικοι. Η πολυπληθέστερη αποικία ήταν οι Μιλήσιοι, που μύησαν τους ντόπιους στη νομισματοκοπία. Το μιλησιακό σύστημα βαρών που ακολουθήθηκε, μας το φανερώνει. Υπήρχαν ακόμα μικρότερες αποικίες των Φωκαέων, Σαμίων και Ερυθραίων από την Ιωνία. Από το 520 π.Χ. και μετά, το βισαλτικό στοιχείο μαζί με το μακεδονικό, που ήδη υπήρχε στη Βισαλτία, έγινε πολύ έντονο στην πόλη. Τέλος, παρουσία εκεί είχαν Άνδριοι και Ακάνθιοι άποικοι. Μετά τις Περσικές εκστρατείες και την οριστική αποχώρηση των Περσών το 479 π.Χ., άρχισε μια αντίστροφη μέτρηση, που οδήγησε τελικά τις Εννέα Οδούς στα χέρια των Αθηναίων και στη μετονομασία της σε Αμφίπολη" επεξηγεί ιστορικά ο κ. Τσίνσιφος, αναλύοντας τη νομισματική πορεία της περιοχής και τη θέση της Σφίγγας πάνω στα νομίσματα και συνεχίζει:

"Οι Εννέα Οδοί, όπως απεδείχθη νομισματικά, υπήρξε έδρα του βασιλιά των Ηδωνών Γέτα. Οι μύθοι με τον Διόνυσο, τους Ήδωνες και τον βασιλιά Λυκούργο, που αιωρούνταν πάνω από το Παγγαίο, εκπορεύτηκαν από τις Εννέα Οδούς, που κατ΄ εξοχήν ήταν το κέντρο της Διονυσιακής λατρείας. Εδώ θεοποιείται η Σφίγγα, που όπως αναφέρεται από ιστορικά στοιχεία προηγήθηκε και αυτής του δωδεκαθέου. Γεγονός είναι ότι από τον 6ο π.Χ. αιώνα και μετά, έμεινε να λατρεύεται σε ελάχιστα φανερά σημεία. Ο μύθος γι΄ αυτήν μπορεί να γεννήθηκε στη Θήβα του Οιδίποδα, όμως νομισματικά τουλάχιστον δεν υπήρξε και έτσι, φαινομενικά, δεν υπάρχει σύνδεση της Σφίγγας με τη Θήβα του 5ου π.Χ. αιώνα και μετά. Τα φανερά σημεία λατρείας της, που είναι γνωστά έως σήμερα, είναι η Χίος, όπως αποδεικνύει όλη η νομισματική της παραγωγή, η Νάξος, όπως απέδειξε με το άγαλμα της Σφίγγας, που οι κάτοικοί της απέστειλαν στους Δελφούς και η πόλη Γέργη της Τρωάδας, της Μικράς Ασίας, όπου επίσης όλη η νομισματική της παραγωγή βασίστηκε στη Σφίγγα. Η λατρεία της Σφίγγας ήταν στενά συνδεδεμένη με τη Διονυσιακή λατρεία και το κρασί που παραγόταν. Έτσι, στη Θήβα, ανακαλύπτουμε τον Διόνυσο, τον αμφορέα για το κρασί και το σταφύλι σαν σύμβολο. Στη Νάξο πάλι, τον Διόνυσο, σκεύη για κρασί και σταφύλια και ούτω καθεξής. Στα φανερά σημεία λατρείας της Σφίγγας πλέον, συγκαταλέγεται η Αμφίπολη, από την εποχή ακόμα που το όνομά της ήταν Εννέα Οδοί. Οι δυο Σφίγγες στο μνημείο του λόφου Καστά δεν εκπλήσσουν με την εμφάνισή τους εκεί, γιατί το πανάρχαιο νομισματικό θέμα της πόλης ήταν η Σφίγγα.

Η ελληνική σφίγγα, υπήρξε νομισματικό θέμα των Εννέα Οδών. Η Σφίγγα λοιπόν φαίνεται να είχε ιδιαίτερη σημασία για τους κατοίκους της Αμφίπολης, αφού και όταν ακόμα άλλαξαν θεματολογία στα νομίσματά τους, η σφίγγα παρέμεινε πάνω σ΄ αυτά, πλέον σαν σύμβολο. Το 530 π.Χ., περίπου μέσα σ΄ έναν οργασμό νομισματοκοπίας στο Παγγαίο, οι κάτοικοι των Εννέα Οδών επιλέγουν την σφίγγα και την αγελάδα μόνη της ή με το μοσχαράκι της, σαν θέματα για τα νομίσματά τους. Οι αποτυπώσεις στα νομίσματά τους ομολογούσαν τη θεότητα που λάτρευαν, ως οπαδούς του Διόνυσου, αλλά και την ασχολία τους που ήταν κυρίως η κτηνοτροφία. Όπως φαίνεται πολύ αργότερα, οι Αμφιπολίτες, δεν ξεχνούν τις ρίζες τους και εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τη σφίγγα σαν σύμβολο, όμως η κύρια απόδειξη για την ταυτοποίηση των Εννέα Οδών με τη σφίγγα, έρχεται από την αποκωδικοποίηση των οπισθοτύπων. Στην πρώτη πλευρά των ασημένιων νομισμάτων, που έχουν βρεθεί και χρονολογούνται από 520 π.Χ. μέχρι και το 470 π.Χ. φαίνεται η Σφίγγα, ενώ το οπισθότυπό της, η πίσω πλευρά του νομίσματος, φανερώνει τον τόπο κοπής του νομίσματος- στην προκειμένη περίπτωση τις Εννέα Οδούς. Με θέμα τη Σφίγγα καλύφθηκαν πέντε νομισματικές υποδιαιρέσεις, ενώ άλλες πέντε καλύφθηκαν με την αγελάδα. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα νομίσματα με τη Σφίγγα δεν ήταν άγνωστα, αλλά λόγω αδυναμίας ταυτοποίησης, χαρακτηρίζονται έως σήμερα ανεξακρίβωτα Θρακο-μακεδονικά.

Από το 520 π.Χ., που έχουμε τη νομισματική απόδειξη των Εννέα Οδών, έως και το 357 π.Χ., που κόβονταν τα Αμφιπολίτικα νομίσματα, η Σφίγγα είχε παρουσία στην Αμφίπολη. Το μοναδικό διάστημα που απουσίασε νομισματικά, ήταν η περίοδος κατάληψής της από τους Αθηναίους (438 - 422 π.Χ.). Το 438 π.Χ., που ο Άγνων ο οικιστής ίδρυσε την Αμφίπολη στη θέση των Εννέα Οδών, ο χρυσούς αιών στην Αθήνα, ήταν στο αποκορύφωμά του. Έως τότε, το μισό Παγγαίο, από τα μεταλλεία που αφαίρεσαν το 464 π.Χ. από τους Θασίτες, δούλευε για τους Αθηναίους. Μετά την ίδρυση της Αμφίπολης, όλο το Παγγαίο ήταν δικό τους. Το χρήμα έρεε άφθονο και ένας από τους διαχειριστές αυτού στο Παγγαίο, ήταν ο Άγνωνας. Ο Άγνωνας είναι μια πολύ λίγο γνωστή ιστορική προσωπικότητα, που με την ενέργειά του να ιδρύσει πόλη με το όνομά του ΄Αγνώνεια΄, πολύ κοντά στην Αμφίπολη, έδειξε τουλάχιστον μια τάση επίδειξης, που εκδηλώθηκε μέσα από οικοδομική δραστηριότητα. Ο Θουκυδίδης κάνει αναφορά για ΄Αγνώνεια οικοδομήματα΄, που μετά την απελευθέρωσή τους το 422π.Χ., οι Αμφιπολίτες καταστρέφουν με μανία. Μετά το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου, το 404 π.Χ., η Αμφίπολη θα γνωρίσει μεγάλη οικονομική ακμή. Στα τετράδραχμα, που θα εκδώσουν οι Αμφιπολίτες, χρησιμοποίησαν σύμβολα, τα οποία γι΄ αυτούς είχαν σημασία. Μέσα σε αυτά υπήρχε η Σφίγγα, που παρέπεμπε στις Εννέα Οδούς, υπήρχε και ο τρίποδας που παρέπεμπε στο μαντείο του Διονύσου, το σταφύλι, το στάχυ, η μέλισσα κ.ά.".

Όπως υποστηρίζει ο νομισματολόγος Αστέριος Τσίντσιφος, "οριστικά οι εμφανίσεις της Σφίγγας στα νομίσματα θα σταματήσουν με τη μακεδονοποίηση της Αμφίπολης το 357 π.Χ.. Αυτό προκύπτει από τις δεκάδες αμφιπολίτικες κοπές νομισμάτων του Μεγάλου Αλέξανδρου αργότερα, στις οποίες ούτε μία έχει σαν σύμβολο τη Σφίγγα. Αντίθετα, τα περισσότερα από τα άλλα σύμβολα των Αμφιπολιτών (δάδα, τρίποδας, μέλισσα, δελφίνι κ.ά.), μεταφέρθηκαν στα τετράδραχμα του Αλέξανδρου".

Σύμφωνα πάντως με τον ίδιο, μερικά από τα αρχαία ασημένια νομίσματα, που απεικόνιζαν τη Σφίγγα και έφεραν την ταυτοποίηση των Εννέα Οδών πουλήθηκαν σε μεγάλους οίκους δημοπρασιών της Ευρώπης, με πώληση του ανεξακρίβωτου τετράδραχμου ασημένιου νομίσματος, βάρους 14,40 γραμμαρίων, να πωλείται στη Γερμανία στον οίκο δημοπρασιών Lanz του Μονάχου, στις 28 Νοεμβρίου του 2005, έναντι 3600 ευρώ και του ανεξακρίβωτου τετράδραχμου ασημένιου νομίσματος, βάρους 12,90 γραμμαρίων, να πωλείται στις 22 Σεπτεμβρίου του 2011, στο Μόναχο, στον οίκο δημοπρασιών Hirsch, έναντι 4000 ευρώ.

Την ίδια ώρα, όπως λέει ο νομισματολόγος Αστέριος Τσίντσιφος, εξακριβωμένα ασημένια αμφιπολίτικα τετράδραχμα νομίσματα που χρονολογούνται από το 390 π.Χ μέχρι το 360 π.Χ., όπου συναντάμε τις τελευταίες εμφανίσεις της Σφίγγας σαν σύμβολο, σε μικρογραφία δίπλα στο Απόλλωνα, πουλήθηκαν: το ένα 14,40 γραμμαρίων, στον οίκο δημοπρασιών Leu της Ζυρίχης, στις 16 Μαΐου του 2001 έναντι 390.000 ελβετικών φράγκων, ενώ το δεύτερο εξακριβωμένο τετράδραχμο 14,43 γραμμαρίων δημοπρατήθηκε στις 4 Ιανουαρίου του 2011, στη Νέα Υόρκη, στον οίκο δημοπρασιών CNG, στην τιμή των 700.000 δολαρίων.

Πηγή:www.capital.gr

Εκατοντάδες τουρίστες στον τάφο στην Αρχαία Αμφίπολη

Αυξημένη είναι η κίνηση που παρατηρείται στη Μεσολακιά το τελευταίο τριήμερο, από τουρίστες που θέλουν να πλησιάσουν κοντά στις αρχαιολογικές ανασκαφές, προκειμένου να δουν τα ευρήματα που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη της προϊσταμένης της ΚΗ’ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Κατερίνας Περιστέρη.

Παρότι οι αρχαιολογικές ανασκαφές σταμάτησαν την Παρασκευή, λόγω του τριημέρου του δεκαπενταύγουστου, την ίδια ώρα οι τουρίστες που βρέθηκαν στην περιοχή του Στρυμονικού Κόλπου, έφταναν ο ένας μετά τον άλλον, με τα αυτοκίνητα να δημιουργούν ένα τεράστιο κομβόι. Το Μουσείο της Αμφίπολης δέχθηκε εκατοντάδες επισκέπτες που θαύμασαν από κοντά τα αρχαιολογικά ευρήματα, ενώ με ειδικούς τηλεσκοπικούς φακούς, έβλεπαν από μακριά το σημείο των ανασκαφών που παραμένει καλυμμένο και προστατευμένο από τον ήλιο και συνάμα από τα βλέμματα των επισκεπτών.

Οι ανασκαφές θα ξεκινήσουν αύριο νωρίς αύριο το πρωί, με τη αρχαιολογική ομάδα να ενισχύεται και να εντείνει τις προσπάθειες της, ώστε σύντομα να «λύσει το γρίφο» των Σφιγγών της Αρχαίας Αμφίπολης.

Οι αρχαιολόγοι προχωρούν εκατοστό - εκατοστό, αφαιρώντας τους όγκους χώματος που καλύπτουν τα αρχαιολογικά ευρήματα, ενώ σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, δεν έχουν χρησιμοποιηθεί ακόμη μέσα υψηλής τεχνολογίας για να διεισδύσουν στο χώρο.

Στο σημείο των ανασκαφών θα βρίσκεται από νωρίς το πρωί και ο στενός συνεργάτης της αρχαιολόγου Κατερίνας Περιστέρη, αρχιτέκτονας, Μιχάλης Λεφαντζής προκειμένου να ενισχύσει την αρχαιολογική ομάδα.

Κρατώντας και ο ίδιος «σιγή ιχθύος», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι ‘’το υπουργείο Πολιτισμού είναι αυτό που θα δώσει την περαιτέρω ενημέρωση των εξελίξεων των αρχαιολογικών ανασκαφών» ενώ σημειώνει πως «η αποκάλυψη των όσων κρύβουν οι Σφίγγες δεν σχετίζεται χρονικά με τα εγκαίνια της Διεθνούς Εκθέσεως της Θεσσαλονίκης».

«Ότι είναι να γίνει, θα το μάθετε εν καιρώ και μάλιστα πολύ γρήγορα» δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαντζής.

Το ερχομό του αρχιτέκτονα, Μιχάλη Λεφαντζή, περιμένουν με ανυπομονησία οι μαθητές του Γυμνασίου και Λυκείου της Αμφίπολης, καθώς είχαν την ευκαιρία, την προηγούμενη εβδομάδα, να απολαύσουν μαζί του, δύο βραδιές ιστορικής αφήγησης για τα δρώμενα της Αμφίπολης 2300 χρόνια π. Χ.

«Ήταν μία κίνηση αγάπης προς τα παιδιά της περιοχής για να νιώσουν λίγο πως συμμετέχουν στις όλες εξελίξεις. Τους είπα για όλα τα μνημεία της περιοχής, για το γυμνάσιο, την Αρχαία Πόλη, …ήταν δύο μεταμεσονύχτιες συναντήσεις στην αυλή του Αρχαιολογικού Μουσείου. Ξεκίνησε από μία τυχαία συνάντηση μιας βραδιάς και ολοκληρώθηκε την επόμενη βραδιά με τα παιδιά της περιοχής να δείχνουν τεράστιο ενδιαφέρον για τα ιστορικά τεκταινόμενα της περιοχής τους. Χάρηκα γιατί θεωρώ ότι τα παιδιά είναι το μέλλον της περιοχής» δήλωσε μεταξύ άλλων, στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαντζής.

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές στον Τύμβο Κάστα έχουν προκαλέσει πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο ενδιαφέρον, με τηλεοπτικούς σταθμούς να καταφτάνουν από όλη την Ελλάδα και από τα Βαλκάνια.

Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της τοπικής Κοινότητας Αθανάσιο Ζουρνατζή, «την περιοχή επισκέφθηκε και τηλεοπτικός σταθμός από τη γείτονα χώρα της Βουλγαρία, ενώ εκτός από ΙΧ αυτοκίνητα, στην περιοχή καταφτάνουν πολλά γκρουπ τουριστών και με λεωφορείο».

kathimerini.gr

Γιατί οι αρχαιολόγοι φοβούνται πως ο τάφος στην Αμφίπολη είναι συλημένος

Με την παγκόσμια -πλέον- αγωνία να κορυφώνεται για το μυστικό που κρύβει ο τάφος που εντοπίστηκε στην Αμφίπολη κάποιοι αρχαιολόγοι σπεύδουν να δηλώσουν πως κατά πάσα πιθανότητα θα είναι συλημένος από τυμβωρύχους, ενδεχομένως κατά τα ρωμαϊκά χρόνια. 

Εντωμεταξύ μόλις στις 13 Αυγούστου οι αρχαιολόγοι βρέθηκαν μπροστά σε νέο εύρημα.

Σε περίπου 20 μέρες οι αρχαιολόγοι θα φτάσουν στο επίπεδο του δαπέδου και θα ξέρουν αν έχει συληφθεί ο τάφος. Σύμφωνα με την Καθημερινή, οι περισσότεροι θεωρούν πως έχουν συληθεί από τυμβωρύχους των ρωμαϊκών χρόνων. Αυτό άλλωστε μαρτυρούν οι ακέφαλες Σφίγγες με τα σπασμένα φτερά που τον φυλάνε

Τι μπορεί να έχει διασώσει τον τάφο; Η πιθανότητα να κατέρρευσε η οροφή πριν μπουν τυμβωρύχοι. Στην περίπτωση αυτή το έργο των αρχαιολόγων θα είναι μακρύ και δύσκολο όμως θα έχουν μπροστά τους ανέγγιχτα τα πραγματικά ευρήματα.

Εξάλλου την Τετάρτη 13 Αυγούστου αποκαλύφθηκε το μικρό ψηφιδωτό δάπεδο που οδηγεί στην είσοδο, δείχνοντας πως η ανασκαφή έφτασε στην τελική κρίσιμη ευθεία. Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες που έχει το Βήμα της Κυριακής, η κυρία Περιστέρη κατόρθωσε με μικροκάμερα να δει μέσα στον τάφο από μικρή εσοχή στα δεξιά της εικόνας. Σύμφωνα πάντα με το ρεπορτάζ, διέκρινε όψεις ενός μεταλοπρεπούς δώματος. Επίσης εντόπισε επιχωματώσεις.

nafpaktianews.gr